Εγκυκλοπαίδεια Πουλιών - Εξέταση

Από τη στιγμή που μεταφέρουμε το πουλί από τον τόπο εύρεσης σε έναν ήσυχο χώρο όπου έχουμε τα βασικά υλικά περίθαλψης πρέπει να κάνουμε μια πολύ προσεκτική εξέταση για να καταλάβουμε πιο είναι το πρόβλημα.

Ψάχνουμε αρχικά για κάποιο τραύμα, ανοικτό ή κλειστό κάταγμα στα φτερά ή τα πόδια ή τα δάχτυλα των ποδιών. Πολλές φορές ένα κλειστό κάταγμα που δεν επιτρέπει στο πουλί να πετάξει μπορεί να αναγνωριστεί μόνο από την αφή ή ακόμα και μόνο από ακτινογραφία αφού μπορεί να μην έχει καθόλου εμφανές τραύμα. Επίσης εξετάζουμε εάν υπάρχει σπάσιμο στο ράμφος. Κατόπιν εξετάζουμε το σωματικό βάρος του πουλιού. Στις περισσότερες των περιπτώσεων εάν το πουλί είναι πολύ αδυνατισμένο, τότε το στήθος του χάνει μεγάλο μέρος θωρακικού μυός και φαίνεται μυτερό στην αφή. Όμως και εδώ είναι θέμα εμπειρίας περισσότερο για να καταλάβουμε από την αίσθηση του βάρους στα χέρια μας εάν π.χ. ένας Νανόμπουφος (Asio otus) ή ένας Σταχτοτσικνιάς (Ardea cinerea) είναι αδυνατισμένος. Αυτό πάλι προϋποθέτει να έχουμε πολλές φορές σηκώσει στο παρελθόν ένα πουλί του ίδιου είδους και να έχουμε καταγράψει το φυσιολογικό του βάρος στη μνήμη μας. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι πίνακες με τα φυσιολογικά βάρη των πουλιών μπορούν να βοηθήσουν εάν έχουμε ζυγαριά ακριβείας για να ζυγίσουμε τον «ασθενή». Και εδώ χρειάζεται προσοχή διότι και από τους πίνακες υπάρχουν μεγάλες αποκλίσεις, ενώ σε ορισμένα είδη όπως στα αρπακτικά πρέπει να μπορούμε να αναγνωρίζουμε το γένος του πουλιού αφού υπάρχει μεγάλη διαφορά σωματικού βάρους από το αρσενικό στο θηλυκό. Ώστε π.χ. μια πολύ αδυνατισμένη θηλυκή Γερακίνανα παρουσιάζει το φυσιολογικό βάρος του αρσενικού. Εξετάζουμε προσεκτικά το κεφάλι και τα μάτια για πιθανές εκδορές και τραύματα. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου ένα τυφλό από τραύμα πουλί παρουσιάζει εξωτερικά φυσιολογικότατα μάτια. Τότε μπορούμε να συμπεράνουμε μερική ή ολική τύφλωση από τη συμπεριφορά του (κάθεται ακίνητο χωρίς να αντιδρά σε απότομα οπτικά ερεθίσματα που του προκαλούμε μπροστά από το κεφάλι, πετά χτυπώντας στους τοίχους κ.α. ). Πιθανό τραύμα στα αυτιά χρειάζεται επείγουσα φροντίδα. Ιδιαίτερα για υδρόβια είδη και όχι μόνο, εξετάζουμε το εσωτερικό του ράμφους και του λαιμού με την αφή για πιθανή ύπαρξη πετονιάς με αγκίστρι.

Η ύπαρξη πηχτού πύου λευκού ή κίτρινου στο εσωτερικό του ράμφους και ο πρησμένος λαιμός, μας υποψιάζει για τριχομονάδες ιδιαίτερα στα περιστέρια και τα αγριοπερίστερα. Εξετάζουμε επίσης το φτέρωμα όπου εάν είναι ιδιαίτερα χαλασμένο και βρώμικο, μας υποψιάζει για προηγούμενη αιχμαλωσία. Τα δάκτυλα των ποδιών κυρίως στα μικρόσωμα πουλιά μπορεί να παρουσιάζουν ανωμαλίες και απολέπιση οπότε έχουμε να κάνουμε με δερματικές παθήσεις όπως η ψωρίαση.

Τέλος ένα αρπακτικό πουλί που δεν έχει εμφανές τραύμα και δεν συμπεριφέρεται με το γνωστό άγριο τρόπο (άγχος στην ανθρώπινη παρουσία , άμυνα σε προσπάθειά μας να το πιάσουμε, κλπ.) μπορεί να είναι τυφλό, χτυπημένο στο κεφάλι ή εξημερωμένο. Η εμπειρία, μας έχει δείξει πως εάν τα εξημερωμένα πουλιά συντηρηθούν σε άριστες συνθήκες από την άποψη του χώρου και της διατροφής με την ελάχιστη ανθρώπινη παρουσία, μετά την πάροδο χρονικού διαστήματος περίπου ενός έτους, αγριεύουν και πάλι και μπορούν να απελευθερωθούν.

Εξετάζουμε προσεκτικά ένα πουλί που πιάστηκε από άνθρωπο χωρίς να σταματάμε στο πρώτο πρόβλημα που βλέπουμε. Συχνά υπάρχουν περισσότερα από ένα κατάγματα ή σύμπλεγμα προβλημάτων. Πάντα όμως έχουμε κατά νου πως ένα άγριο πουλί που βρίσκεται σε ανθρώπινα χέρια είτε εξετάζεται είτε του περιποιούμαστε τα τραύματα βρίσκεται σε κατάσταση άγχους. Υπάρχει ένας χρυσός κανόνας που πρέπει να σκεπτόμαστε συνεχώς:

Όσο το δυνατόν πιο απαλά. Όσο το δυνατόν πιο γρήγορα