Τα πτηνά συντροφιάς (Μέρος 1ο): Γενικές πληροφορίες & στοιχεία παθολογίας

Παράλληλα με την αύξηση της ζωοφιλίας που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια, και την αύξηση του αριθμού των ζώων (κυρίως τετραπόδων), που ο άνθρωπος διατηρεί στα μεγάλα κυρίως αστικά κέντρα, ως ζώα συντροφιάς ή αναψυχής, έχουμε και ανάλογη αύξηση των πτηνών που διατηρούνται ως ζώα συντροφιάς ή αναψυχής.

Διάφορα πτηνά, κυρίως καναρίνια (Serinus canarius) και παπαγαλάκια (Mellopsittacus undulatus), ήταν δημοφιλή κατοικίδια από αιώνες. Ο βασικότερος λόγος της προσέγγισης των ζώων αυτών από τον άνθρωπο ήταν το μελωδικό τους κελάηδημα και δευτερευόντως τα εκπληκτικά πολλές φορές χρώματα τους. Στη σημερινή εποχή, εκτός από τα δύο παραπάνω χαρακτηριστικά που κάποια από τα πτηνά διαθέτουν, σημαντικό ρόλο στην επιλογή των πτηνών ως κατοικιδίων αναψυχής, παίζουν επίσης ο λίγος χρόνος που απαιτείται για την περιποίηση τους, ο μικρός χώρος που καταλαμβάνουν στις σύγχρονες κατοικίες, και το μικρό κόστος που απαιτείται (για τα περισσότερα από αυτά) για την απόκτηση και τη συντήρησή τους.

Τα κυριότερα είδη πτηνών που διατηρούνται από τον άνθρωπο ως πτηνά αναψυχής ανήκουν σε δύο βασικές κατηγορίες: Καναρίνια και Ψιττακοειδή.

Τα Καναρίνια

Κατάγονται από τα Κανάρια Νησιά, Μαδέρα και Αζόρες από όπου πέρασαν στην Ευρώπη το 15^ο αιώνα με τους Πορτογάλους εξερευνητές. Έχουν μήκος από 12 έως 14 cm, ενώ το άνοιγμα των πτερών είναι γύρω στα 21 cm. Το βάρος τους είναι 15 έως 35 gr. Η διάρκεια της ζωής τους είναι κατά μέσο όρο 15 έτη. Η αναπαραγωγική τους περίοδος αρχίζει τον Απρίλιο, ενώ το ζευγάρωμα μπορεί να γίνει από το πρώτο έτος της ηλικίας και καλό είναι να μην ξεπερνά το έκτο έτος. Το θηλυκό γεννά τα αυγά του κάθε 24 ώρες περίπου και παράγει από 4 έως 6. Η επώαση των αυγών διαρκεί 14 ημέρες. Η γέννηση αλλά και η επώαση των αυγών, μπορεί να επαναληφθούν 2-3 φορές μέσα σε μία αναπαραγωγική περίοδο. Το κελάηδημα στα καναρίνια έχει ποικιλία στην ένταση, στη χροιά αλλά και στην ποιότητα του ήχου. Το κελάηδημα σταματά κατά την περίοδο της αλλαγής του πτερώματος και επηρεάζεται επίσης από τις άσχημες καιρικές συνθήκες. Πιο ωραία και δυνατά κελαηδούν τα αρσενικά, και μάλιστα κατά την περίοδο της αναπαραγωγής. Οι φυλές των καναρινιών ταξινομούνται με μεγάλη δυσκολία και μπορούν να κατηγοριοποιηθούν ως εξής:

• Ανάλογα με την ποιότητα κελαηδήματος: Χάρτζ, Μαλινουά, Τιμπάντος, Αμέρικαν Σίνγκερ
• Ανάλογα με τον χρωματισμό: Πράσινο, Κίτρινο, Λευκό, Μπλέ, Καστανόχρωμο, Ρέντ Φάκτορ, Ισαβέλλας
• Ανάλογα με το μέγεθος: Γιορκσάιρ, Λανκασάιρ, Λίζαρντ, Κρέστ, Γκλόστερ, Νόργουιτς, Μπόρντερ, Φάιφ, Κολόμπους, Σκότς, Παρίσιαν Φριλ, Μίλαν Φριλ, Πάντοβαν, Σουίς, Νόρθερν Ντατς, Σάουθερν Ντάτς, Μίνχενερ και Τζαπανίζ Χόσο.

Είναι σποροφάγα πτηνά με κυριότερες προτιμήσεις στον καναρόσπορο, το κεχρί, το καναβούρι, τη βρώμη, το λινάρι, το κάρδαμο και την παπαρούνα. Επιπλέον θα πρέπει να προσφέρουμε στα πτηνά ως συμπλήρωμα στη διατροφή τους διάφορα φρούτα, κόκκαλο σουπιάς, άμμο και βραστό αυγό, ενώ το νερό θα πρέπει να είναι άφθονο. Σήμερα κυκλοφορούν στο εμπόριο πολύ καλά μίγματα από τα παραπάνω στοιχεία, τα οποία είναι ισορροπημένα σε ότι αφορά στις διατροφικές τους ανάγκες.

Τα Ψιττακοειδή

Είναι  τα πτηνά που ανήκουν σε τρείς βασικές οικογένειες, την Loridae, την  Cacatuidae και τέλος την Psittacidae. Στη χώρα μας το πιο διαδεδομένο ψιττακοειδές και με πολλούς φίλους είναι ο Mellopsittacus undulatus του γένους parakeets, είναι δε διεθνώς γνωστό με το όνομα Budgerigar, ενώ επεκράτησε στα νέα ελληνικά η ονομασία «παπαγαλάκια». Αλλα Ψιττακοειδή είναι οι παπαγάλοι Αμαζονίου (Amazons), οι Γκρίζοι παπαγάλοι της Αφρικής (African Greys ή Jako), οι Κοκατούα (Cockatoos), οι Μακάο (Macaws – Ara),  οι Κοκατίλς (Cockatiels) καθώς και τα μικρόσωμα Love Birds.

Τα Παπαγαλάκια ή Budgerigars είναι τα πιο κοινωνικά ψιττακοειδή, με ικανότητα ομιλίας, που βασίζεται στην συνεχή και υπομονετική επανάληψη. Το μήκος τους είναι 14-16 cm, το άνοιγμα των πτερύγων είναι 25-30 cm, ενώ το βάρος τους από 35 έως 60 gr. Στη βάση του άνω ράμφους υπάρχουν δύο χαρακτηριστικές μάζες περίπου ωοειδείς, το χρώμα των οποίων καθορίζει το φύλο. Έτσι στα αρσενικά ο συγκεκριμένος ιστός έχει χρώμα μπλε, ενώ στα θηλυκά έχει χρώμα καστανό. Η διάρκεια ζωής τους είναι γύρω στα 8 έτη. Τα παπαγαλάκια είναι ικανά να αναπαραχθούν από 3 – 4 μηνών. Η περίοδος αναπαραγωγής αρχίζει την άνοιξη. Τα αυγά γεννιούνται κάθε 48 ώρες. Έχουν δύο εκκολάψεις σε κάθε αναπαραγωγική περίοδο, όπου στην πρώτη γεννιούνται 3-7 αυγά, ενώ στη δεύτερη 5-12 αυγά. Είναι σποροφάγα πτηνά, καταναλώνουν καναρόσπορο, κεχρί, ηλιόσπορο, λιναρόσπορο κλπ. Στο εμπόριο κυκλοφορούν ειδικά συμπληρώματα διατροφής που περιέχουν λέκιθο αυγών, σκόνη γάλακτος, μαγιά μπύρας κλπ, αλλά τα συμπληρώματα αυτά δεν πρέπει να ξεπερνούν το 15% της συνολικής ποσότητας τροφής τους. Καλό είναι σε μικρές ποσότητες να χορηγούνται επίσης πράσινα φυτά και φρούτα.

Στην Ελληνική αγορά διατίθενται επίσης και διάφορα άλλα είδη πτηνών τα οποία ανήκουν στην άγρια πανίδα της χώρας μας. Η σύλληψη, η εμπορία και η εκτροφή των πτηνών αυτών, απαγορεύονται, από τις συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την προστασία του περιβάλλοντος αλλά και από την Ελληνική Νομοθεσία. Τέτοια είδη πτηνών είναι ο Σπίνος, η Καρδερίνα, το Λούγαρο, ο Χονδρομύτης, το Σκαρθάκι, ο Φλώρος και ο Κότσυφας.

Θα πρέπει επίσης να αναφέρουμε και το ότι στη χώρα μας υπάρχουν επίσης «χομπίστες» εκτροφείς περιστεριών, οι οποίοι εκτρέφουν διάφορες φυλές «ταχυδρομικών» περιστεριών, στα οποία απολαμβάνουν το περίφημο πέταγμα ακριβείας που τα πτηνά αυτά πραγματοποιούν.

Σε ότι αφορά τα βασικά νοσήματα που προσβάλλουν τα πτηνά συντροφιάς και επομένως συχνά απασχολούν τους ιδιοκτήτες τους, αυτά μπορούν να ταξινομηθούν στις εξής ενότητες:

• νοσήματα που σχετίζονται με παράγοντες καταπόνησης (stress)​
• νοσήματα που οφείλονται σε βακτήρια, ιούς, μύκητες και παράσιτα
• νοσήματα που οφείλονται σε διατροφικά σφάλματα.

​

Περισσότερα άρθρα σχετικά με τα πτηνά συντροφιάς αναμένεται να ακολουθήσουν σύντομα.

Μπορείτε να κάνετε λήψη του άρθρου εδώ.